رحمة الله على العم ( مدبولي ) ..
كما أفادني أحد الأخوة من العراقيين المقيمين في مصر من أن مكتبة مدبولي كانت تحتضن الأدباء فتطبع لهم نتاجهم وتمنحهم بعض ما يعين .
ليس بالغريب على الأدباء العرب في أنهم لا يعرفونا على ما تحتضنه بلدانهم من كنوز بشرية تغيب مع غياب الشمس !
خذ مثلا الكاتب العظيم - حنا مينه - الذي لم استطع أن أجد أحدا يدلني عليه في دمشق تموز 2007 لأنهم ببساطة لم يعرفوه ومن عرفه قال لي : " أوه .. الله يرحمه .. هذا الرجل شبع موت !"
كم منا من يعرف أدباء متميزين في المغرب مثلا ..؟ أو حتى في العراق ؟ ترى ما مهمة اتحاد الأدباء والكتاب العرب وما هي اصداراته ونشاطاته في لم لحمة الأدباء ؟!
متى نتعلم من العم مدبولي كي يرحمنا الرب بنعمائه متجاوزين الشعاراتية والروح الأنانية ؟
شكرا بعمق طيبة العم مدبولي لحاملة شمعته الأديبة زينب البحراني. وليرحمنا جميعا ربه في العلى.
صباح محسن جاسم
كاتب وصحفي من العراق
حوار مع (مدبولي) ، صاحب أشهر مكتبة ودار نشر مصرية
نقلا عن: مجلّة بحلقة
أجرى الحوار: أحمد السّاعاتي
عم مدبولي في حوار لبحلقة قبل وفاته بشهور : نفسي الفلاح البسيط يقرا
ما بين شقاء وتعب واصرار على تحقيق الاهداف ومساعدات للأمراء اثناء دراستهم كانت السبعون عاما من حياة محمد مدبولى صاحب مكتبة مدبولى واشهر دار نشر مصرية، توفى عم مدبولى فى الجمعة 5 ديسمبر اللى فات عن عمر يناهز السبعون عاما، وكان حوار بحلقة قبل وفاته بحوالى خمس شهور كلمنا فيها عن حياته والتاريخ والسياسة وعن المثقفين والشباب والمستقبل.....
- 70 سنة من الكفاح، ايه اللى تقوله لنا كشباب يساعدنا على ظروف الحياة من خلال خبرتك الطويلة؟
الرحلة دى رحلة صعبة لو الشباب مش عنده عزيمة وارادة مش هيقدر يخوضها، احنا اتعرضنا لمشاكل كتير ومفيش حاجة جبناها بسهولة ولحد دلوقتى مفيش حاجة سهلة وبنكسر الحاجز وبنقول مفيش حاجة اسماها مستحيل كنت انا واخويا "الله يرحمه" بنشتغل على كشك صغير لمدة 15 سنة وكنا ننام ونصحى احنا الاتنين فيه وكنا بنستعين بشاب يساعدنا فى شتاء او صيف وكانت بتقابلنا مصاعب كتير ما بين محافظيين ومرافق وقسم الشرطة لكننا اتحدينا كل الظروف وقولنا نكون او لا نكون.
- يعنى الخلاصة ان مفيش حاجة اسماها مستحيل ونكمل فى طريقنا...
حتى انت لو مش عندك عزيمة وارادة مش هتقدر تكمل وهتيأس ومش هتشوف اى امل قدامك لكن اقف واصبر واللى مش هايجى النهاردة هايجى بكرة.
- المكتبة مرت بمراحل كتير من ايام ما كنت بتشتغل مع والدك، احكيلنا عن أهم المراحل دى..
فى الاول انا كنت بائع جوال مع ابويا كنا بنبيع الجرايد فى مناطق كتير الكلام ده كان قبل الثورة كنا بنبتدى من هنا فى طلعت حرب و نعدى على ميدان كوبرى الجلاء وجامعة القاهرة والأوبرا اللى انت شايفها دى كانت مقر للجيش الانجليزى وكنت بروح مع ابويا كان هو بيدخل علشان معاه تصريح وانا استنى بفرشة وبعد كدة نروح على سميراميس لما كانت قيادة تابعه للجيش الانجليزى وبعد كدة نروح على عمارات سيف الدين اللى جنب قسم قصر النيل وكانت وقتها مدرسة للجيش الانجليزى ويخلص اليوم بتاعنا ونرجع اخر النهارة على عمارات سيف الدين تانى ونشتغل فى النيوز بيبر واللندن بيبر والجرايد اللى بتطبع بليل، وانا لا اتعلمت فى مدرسة ولا كُتاب بس انا جبت كتاب صغير علشان اتعلم بيه الحروف الابجادية واتعلم منه اقراء واكتب واتعلمت الانجليزى بنفس الاسلوب.
- الكشك بتاعكوا كان فى طلعت حرب وفى نفس المكان تقريبا، حصل تغيرات كبيرة فى شكل المكان؟؟
الميدان ده كان كله اجانب وكل الشوارع اللى جانببنا دى كانت خواجات انجليزى وفرنساوى ويهودى وارمانى وجريكى وكان مكان المحل بتاعنا ده مكتب سياحة والكشك بتاعنا كان لوحة فنية كانت الناس تحب تيجى تتفرج عليه لانه كان مصمم بشكل جميل جدا.
- قولتلنا ان كان فى مصاعب بتوجهكوا من قِبل الحكومة احكيلنا عنها ومين كان بيساعدك على المصاعب دى؟
كانت المرافق يأخدوا البضاعة بتاعتنا ويروحوا بيها شبرا وانا اروح اجيبها وياخدوها تانى لدرجة انها وصلت فى مرة لأربع مرات، وكان انيس منصور وقف جنبى كتير كانت المحافظين تقف ضدنا وعايزة تشيل الكشك بتاعنا وكان بيقف هو ويدافع ومش بيدافع بالتليفون لا ده كان بيقولى استنانى الساعة 6 ونروح للمحافظ فى مكانه ويجبلى حقى.
- شايف الكتاب والمثقفين والمهنة دى رايحين على فين؟
انت فى بلد عظيم جمهور الكتاب والقارئ فى مصر فى تزايد لان مصر بناءة فيها نخبة وفيها حاجات جميلة كتير بس احنا مش داريين بيها والمهنة بتاعتنا دى أعظم من كل شئ، عبدالناصر ده علمنى عبارة قالك فيها "كل واحد يبنى طوبة لبلده" والمثقفين قالوليلى انى بشتغل فى اعظم طوبة فى الدنيا.
- بمناسبة عبدالناصر كلمنا عن عصره..
احسن مرحلة كانت مصر توصل فيها زى اليابان دلوقتى كانت ايام عبدالناصر.
- ازاى قدر عبدالناصر يحقق المعادلة الصاعبة مابين ديكتاتوريته ومعتقلاته منجهة وحب الشعب له وتأيده من جهة اخرى؟
لا ده كله تشويه لتاريخهدلوقتى مش فى ناس بتتسجن النهاردة ودلوقتى بيبيعوا مصانعنا علشان يبنولنا سجون معنى كده ايه؟! هلى عبدالناصر كان بيعمل كده؟ عبدالناصر ثروته قد ايه؟ 120 جنيه ولا مليارات؟ ده المقياس لان عندك سد عالى وقناة سويس ومصانع فى عامل وفلاح فى تعليم ببلاش وعلاج ببلاش وهو مش عنده حاجة ده بقى اللى نرفعله البورنيطة زى الخواجات ما بيقولوا وتحيه له لان ده زعيم مش موظف.
- ايه اللى تتمنى بعد عهد مبارك؟
عايزين ديمقراطية زى ما بيقولوا مع ان الديمقراطية دى امريكا نفسها مش مطبقها بس اهى شعارات واحنا لحد امتى هنفضل تحت رجل امريكا واسرائيل؟!.
- طيب ترشح مين للحكم بعده يحقق الديمقراطية دى؟
اى بنى ادم وطنى مرشحش حد غيره لازم يكون وطنى ولازم يكون سلالة من سلالات عبدالناصر.
- شايف ازاى شباب اليومين دول؟
والله الشباب ياعينى مكسور غصب عنه بيبيعوا مصانع الراجل اللى بناها ويقعد على القهوة يبيع مخدرات ويقتل ويعمل حاجات مش مظبوطة وكل يوم يبيعوا حاجة علشان يبقى مجرم اكتر وده متسلط علينا ومين اللى مسلطة علينا؟بس.
- طيب شايف مصر ازاى الفترة اللى جاية؟
اللى جاى ربنا هيسهل ومصر دايما بناءه وفيها نخبة وعندنا علماء كتير وكفاءات عظيمة بس ياعينى تحت الارض وكل اللى بيرفع صوته بيحبسوا بس مصر هتكون احسن بالارادة لان الاناس اللى قدرت تصبر الالف السنين وسط الاستعمار صوتهم هيوصل مهما عملوا لان الشعب المصرى اقوى منهم.
- سمعت عن المدونات؟
طبعا.
- ايه رأيك فى التجربة دى؟
تجربة عظيمة
- ايه رأيك فى الكتب اللى بتتنشر عن المدونات؟
كل ما كتب لمصر من علم فهو عظيم.
- فى كتب كتير عرضتكوا لمشاكل احكيلنا عنها..
اتعرضنا لمشاكل بسبب الكتب كتير ولو حكيتلك هيخلص معاك مجلدات لاننا علينا 24 قضية امن دولة بسبب كتب ممنوعة سياسية بس اللى عايز اقوله اننا احسن مكتبة موجودة فى الشرق الاوسط وبنعمل الخطة الموسوعية نقول كل سنة مرة شعر مرة ادب مرة تاريخ مرة سياسة مرة اقتصاد وهكذا علشان نتواصل مع الكون.
- كلمنا عن علاقتك بالامراء العرب...
كتيرة الحمدلله مش عايزين نجرح فى حد لانهم كلهم ناس عظيماء وكلهم اتعلموا فى مصر وكلهم ناس محترامين وبيقدرونا وبيقفوا معانا.
- على علاقة بيهم لحد دلوقتى؟
كلهم ناس افاضل مفيش مؤتمر او زيارة لمصر الا لما يزرونى.
- ليه مفكرتوش تعملوا فروع تانية للمكتبة علشان تخدم شريحة اكبر من الناس؟
انت لوحدك وبتتعرض لمشاكل فالانسان كفاية عليه انه يبقى فى موقع يقدر يخدمه كويس حتى تستمر الامور.
- حاسس انك عملت كل اللى بتتمنى ولا لسه فى حاجات تانيه نفسك تحققها؟
امنيتى ان الراجل الفلاح اللى فى الغيط يقرأ من هنا نبنى بلد.
- ليه محاولتش تكتب مذكراتك؟
انا اللى اتكتب عنى يعمل مجلدات انا عندى 28 كارتون فيهم حاجات عنى ازاى افرغهم فدى حكاية تانية لما يطلعوها بأمره هنكتب مذكرات بس دى مش هتتنشر وانا حى لان فيها مصاعب كتير.
- تحب تضيف حاجة فى الاخر؟
اتمنى لمصر تبقى فى قمة الرفاهية مش فى قمة الجوع.
كما أفادني أحد الأخوة من العراقيين المقيمين في مصر من أن مكتبة مدبولي كانت تحتضن الأدباء فتطبع لهم نتاجهم وتمنحهم بعض ما يعين .
ليس بالغريب على الأدباء العرب في أنهم لا يعرفونا على ما تحتضنه بلدانهم من كنوز بشرية تغيب مع غياب الشمس !
خذ مثلا الكاتب العظيم - حنا مينه - الذي لم استطع أن أجد أحدا يدلني عليه في دمشق تموز 2007 لأنهم ببساطة لم يعرفوه ومن عرفه قال لي : " أوه .. الله يرحمه .. هذا الرجل شبع موت !"
كم منا من يعرف أدباء متميزين في المغرب مثلا ..؟ أو حتى في العراق ؟ ترى ما مهمة اتحاد الأدباء والكتاب العرب وما هي اصداراته ونشاطاته في لم لحمة الأدباء ؟!
متى نتعلم من العم مدبولي كي يرحمنا الرب بنعمائه متجاوزين الشعاراتية والروح الأنانية ؟
شكرا بعمق طيبة العم مدبولي لحاملة شمعته الأديبة زينب البحراني. وليرحمنا جميعا ربه في العلى.
صباح محسن جاسم
كاتب وصحفي من العراق
حوار مع (مدبولي) ، صاحب أشهر مكتبة ودار نشر مصرية
نقلا عن: مجلّة بحلقة
أجرى الحوار: أحمد السّاعاتي
عم مدبولي في حوار لبحلقة قبل وفاته بشهور : نفسي الفلاح البسيط يقرا
ما بين شقاء وتعب واصرار على تحقيق الاهداف ومساعدات للأمراء اثناء دراستهم كانت السبعون عاما من حياة محمد مدبولى صاحب مكتبة مدبولى واشهر دار نشر مصرية، توفى عم مدبولى فى الجمعة 5 ديسمبر اللى فات عن عمر يناهز السبعون عاما، وكان حوار بحلقة قبل وفاته بحوالى خمس شهور كلمنا فيها عن حياته والتاريخ والسياسة وعن المثقفين والشباب والمستقبل.....
- 70 سنة من الكفاح، ايه اللى تقوله لنا كشباب يساعدنا على ظروف الحياة من خلال خبرتك الطويلة؟
الرحلة دى رحلة صعبة لو الشباب مش عنده عزيمة وارادة مش هيقدر يخوضها، احنا اتعرضنا لمشاكل كتير ومفيش حاجة جبناها بسهولة ولحد دلوقتى مفيش حاجة سهلة وبنكسر الحاجز وبنقول مفيش حاجة اسماها مستحيل كنت انا واخويا "الله يرحمه" بنشتغل على كشك صغير لمدة 15 سنة وكنا ننام ونصحى احنا الاتنين فيه وكنا بنستعين بشاب يساعدنا فى شتاء او صيف وكانت بتقابلنا مصاعب كتير ما بين محافظيين ومرافق وقسم الشرطة لكننا اتحدينا كل الظروف وقولنا نكون او لا نكون.
- يعنى الخلاصة ان مفيش حاجة اسماها مستحيل ونكمل فى طريقنا...
حتى انت لو مش عندك عزيمة وارادة مش هتقدر تكمل وهتيأس ومش هتشوف اى امل قدامك لكن اقف واصبر واللى مش هايجى النهاردة هايجى بكرة.
- المكتبة مرت بمراحل كتير من ايام ما كنت بتشتغل مع والدك، احكيلنا عن أهم المراحل دى..
فى الاول انا كنت بائع جوال مع ابويا كنا بنبيع الجرايد فى مناطق كتير الكلام ده كان قبل الثورة كنا بنبتدى من هنا فى طلعت حرب و نعدى على ميدان كوبرى الجلاء وجامعة القاهرة والأوبرا اللى انت شايفها دى كانت مقر للجيش الانجليزى وكنت بروح مع ابويا كان هو بيدخل علشان معاه تصريح وانا استنى بفرشة وبعد كدة نروح على سميراميس لما كانت قيادة تابعه للجيش الانجليزى وبعد كدة نروح على عمارات سيف الدين اللى جنب قسم قصر النيل وكانت وقتها مدرسة للجيش الانجليزى ويخلص اليوم بتاعنا ونرجع اخر النهارة على عمارات سيف الدين تانى ونشتغل فى النيوز بيبر واللندن بيبر والجرايد اللى بتطبع بليل، وانا لا اتعلمت فى مدرسة ولا كُتاب بس انا جبت كتاب صغير علشان اتعلم بيه الحروف الابجادية واتعلم منه اقراء واكتب واتعلمت الانجليزى بنفس الاسلوب.
- الكشك بتاعكوا كان فى طلعت حرب وفى نفس المكان تقريبا، حصل تغيرات كبيرة فى شكل المكان؟؟
الميدان ده كان كله اجانب وكل الشوارع اللى جانببنا دى كانت خواجات انجليزى وفرنساوى ويهودى وارمانى وجريكى وكان مكان المحل بتاعنا ده مكتب سياحة والكشك بتاعنا كان لوحة فنية كانت الناس تحب تيجى تتفرج عليه لانه كان مصمم بشكل جميل جدا.
- قولتلنا ان كان فى مصاعب بتوجهكوا من قِبل الحكومة احكيلنا عنها ومين كان بيساعدك على المصاعب دى؟
كانت المرافق يأخدوا البضاعة بتاعتنا ويروحوا بيها شبرا وانا اروح اجيبها وياخدوها تانى لدرجة انها وصلت فى مرة لأربع مرات، وكان انيس منصور وقف جنبى كتير كانت المحافظين تقف ضدنا وعايزة تشيل الكشك بتاعنا وكان بيقف هو ويدافع ومش بيدافع بالتليفون لا ده كان بيقولى استنانى الساعة 6 ونروح للمحافظ فى مكانه ويجبلى حقى.
- شايف الكتاب والمثقفين والمهنة دى رايحين على فين؟
انت فى بلد عظيم جمهور الكتاب والقارئ فى مصر فى تزايد لان مصر بناءة فيها نخبة وفيها حاجات جميلة كتير بس احنا مش داريين بيها والمهنة بتاعتنا دى أعظم من كل شئ، عبدالناصر ده علمنى عبارة قالك فيها "كل واحد يبنى طوبة لبلده" والمثقفين قالوليلى انى بشتغل فى اعظم طوبة فى الدنيا.
- بمناسبة عبدالناصر كلمنا عن عصره..
احسن مرحلة كانت مصر توصل فيها زى اليابان دلوقتى كانت ايام عبدالناصر.
- ازاى قدر عبدالناصر يحقق المعادلة الصاعبة مابين ديكتاتوريته ومعتقلاته منجهة وحب الشعب له وتأيده من جهة اخرى؟
لا ده كله تشويه لتاريخهدلوقتى مش فى ناس بتتسجن النهاردة ودلوقتى بيبيعوا مصانعنا علشان يبنولنا سجون معنى كده ايه؟! هلى عبدالناصر كان بيعمل كده؟ عبدالناصر ثروته قد ايه؟ 120 جنيه ولا مليارات؟ ده المقياس لان عندك سد عالى وقناة سويس ومصانع فى عامل وفلاح فى تعليم ببلاش وعلاج ببلاش وهو مش عنده حاجة ده بقى اللى نرفعله البورنيطة زى الخواجات ما بيقولوا وتحيه له لان ده زعيم مش موظف.
- ايه اللى تتمنى بعد عهد مبارك؟
عايزين ديمقراطية زى ما بيقولوا مع ان الديمقراطية دى امريكا نفسها مش مطبقها بس اهى شعارات واحنا لحد امتى هنفضل تحت رجل امريكا واسرائيل؟!.
- طيب ترشح مين للحكم بعده يحقق الديمقراطية دى؟
اى بنى ادم وطنى مرشحش حد غيره لازم يكون وطنى ولازم يكون سلالة من سلالات عبدالناصر.
- شايف ازاى شباب اليومين دول؟
والله الشباب ياعينى مكسور غصب عنه بيبيعوا مصانع الراجل اللى بناها ويقعد على القهوة يبيع مخدرات ويقتل ويعمل حاجات مش مظبوطة وكل يوم يبيعوا حاجة علشان يبقى مجرم اكتر وده متسلط علينا ومين اللى مسلطة علينا؟بس.
- طيب شايف مصر ازاى الفترة اللى جاية؟
اللى جاى ربنا هيسهل ومصر دايما بناءه وفيها نخبة وعندنا علماء كتير وكفاءات عظيمة بس ياعينى تحت الارض وكل اللى بيرفع صوته بيحبسوا بس مصر هتكون احسن بالارادة لان الاناس اللى قدرت تصبر الالف السنين وسط الاستعمار صوتهم هيوصل مهما عملوا لان الشعب المصرى اقوى منهم.
- سمعت عن المدونات؟
طبعا.
- ايه رأيك فى التجربة دى؟
تجربة عظيمة
- ايه رأيك فى الكتب اللى بتتنشر عن المدونات؟
كل ما كتب لمصر من علم فهو عظيم.
- فى كتب كتير عرضتكوا لمشاكل احكيلنا عنها..
اتعرضنا لمشاكل بسبب الكتب كتير ولو حكيتلك هيخلص معاك مجلدات لاننا علينا 24 قضية امن دولة بسبب كتب ممنوعة سياسية بس اللى عايز اقوله اننا احسن مكتبة موجودة فى الشرق الاوسط وبنعمل الخطة الموسوعية نقول كل سنة مرة شعر مرة ادب مرة تاريخ مرة سياسة مرة اقتصاد وهكذا علشان نتواصل مع الكون.
- كلمنا عن علاقتك بالامراء العرب...
كتيرة الحمدلله مش عايزين نجرح فى حد لانهم كلهم ناس عظيماء وكلهم اتعلموا فى مصر وكلهم ناس محترامين وبيقدرونا وبيقفوا معانا.
- على علاقة بيهم لحد دلوقتى؟
كلهم ناس افاضل مفيش مؤتمر او زيارة لمصر الا لما يزرونى.
- ليه مفكرتوش تعملوا فروع تانية للمكتبة علشان تخدم شريحة اكبر من الناس؟
انت لوحدك وبتتعرض لمشاكل فالانسان كفاية عليه انه يبقى فى موقع يقدر يخدمه كويس حتى تستمر الامور.
- حاسس انك عملت كل اللى بتتمنى ولا لسه فى حاجات تانيه نفسك تحققها؟
امنيتى ان الراجل الفلاح اللى فى الغيط يقرأ من هنا نبنى بلد.
- ليه محاولتش تكتب مذكراتك؟
انا اللى اتكتب عنى يعمل مجلدات انا عندى 28 كارتون فيهم حاجات عنى ازاى افرغهم فدى حكاية تانية لما يطلعوها بأمره هنكتب مذكرات بس دى مش هتتنشر وانا حى لان فيها مصاعب كتير.
- تحب تضيف حاجة فى الاخر؟
اتمنى لمصر تبقى فى قمة الرفاهية مش فى قمة الجوع.
